Hà nội có nhiều trường đại học, nhất Đông Nam Á thì không chắc, nhưng đương nhiên nhất nước. Cũng có thể vì là thủ đô, cũng có thể là cư dân ở đây yêu trọng sự học. Không ngẫu nhiên mà trường đại học đầu tiên của quốc gia Đại Việt (Quốc Tử Giám) lại được đặt ở Thăng Long.
Sinh viên ở phố vào cái thời chưa có nhiều giáo sư tiến sĩ đa phần đều có một phong độ khả ái dễ nhận, kể cả nội trú hay ngoại trú. Đặc biệt là lúc bọn trẻ đang lãng mạn yêu. Rất nhiều người có chữ và có tuổi, khi để ký ức mông lung quay lại nhìn, thường buông mắt thật lâu và thật sâu vào đoạn thời gian sống này. Sao mọi thứ bỗng trở nên dịu dàng lung linh đến thế. Hương hoa sữa như nồng hơn, mầu phượng cháy như đỏ hơn, và những kỳ thi lại cũng nhiều hơn. Cũng vào hồi đó, đã rất đông các hội thảo, hoặc dung tục như “sinh viên với dân số” hoặc thi vị như “ái tình và học đường” trưng cầu ý kiến là sinh viên có nên yêu hay không.
Thế nhưng giống như đọc sách, tình yêu miên viễn không thể phát động thành phong trào, lại càng không thể ngăn. Với tất cả trong trắng ngây và thơ, sinh viên yêu là yêu, rất khó biết tại sao hay như thế nào. Nó có thể là một chuyến dang dở đi xa đến tít tận chùa Thầy mà cặp đôi đèo nhau bằng xe đạp, sau khi ra trường, cậu bé nhập ngũ để cô bé chẳng bao giờ gặp lại. Hoặc có thể là bên lề của một trang tiểu thuyết, nguệch ngoạc mấy chữ tỏ tình mà cái chữ quan trọng nhất mơ hồ bị một cánh hoa ép khô che khuất. Và những cánh hoa đó thường là hoa dại. Nó khác hẳn hôm nay, sinh viên ở phố yêu nhau tinh và khôn quá.
Hồi bao cấp, nam sinh khi yêu đều biết viết thư. Có đứa viết “mả” đến mức hành nghề viết thư tình thuê. Những bức thư tỏ tình mẫu mực luôn được đám nữ sinh đọc chung. Người đọc sẽ là một con bé oang oang đanh đá. Cả đám sẽ rũ rượi cười khi trong thư có những đoạn thơ “nhái” kiểu cao thượng Pushkin “cầu em được người tình như tôi đã yêu em”. Mà không hiểu sao vẫn có đứa ngồi nghe thút thít khóc. Giờ là thời đại smartphone, tình thư viết tay đã tuyệt truyền. Sinh viên yêu nhau hầu như không còn sai hẹn, mọi thứ đều rõ ràng nhanh gọn máy móc. Thảm thay, bởi tất cả các tình yêu lớn đều được xây dựng trên sự trong veo lầm lẫn và vô tư khờ dại.
Tất nhiên, tình yêu sinh viên đương đại cũng có những thủy chung đau đớn đoan trang của nó, không giống xưa nhưng chẳng hề kém xưa. Tình yêu sinh viên thường không chỗ cho dối trá để từ đó nuôi dưỡng lòng trung thực, luôn ăm ắp tiềm ẩn một sự vị tha, một cao thượng tuyệt vời. Giờ đây, cuộc sống ở các đô thị Việt đầy ắp những bất trắc phức tạp. Vì thế, muốn nói không với các tệ nạn xã hội, sinh viên đang yêu thường dễ nói hơn.
Ảnh chính: Alley by the lake by Leonid Afremov
Ảnh trong bài: Kwon A