Đã từ xa xưa, phố Hà Nội luôn đẹp và lãng mạn, nhờ đủ bốn mùa. Ở cách hiểu rộng rãi, khái niệm “mùa” trong tiếng Việt không cố định hẳn số bốn. Bởi nhiều khi nó không đơn thuần chỉ đo chiều dài mà còn đo cả chiều sâu bề rộng của hồn cốt thời gian. Mùa nhãn mùa bưởi mùa gặt mùa thi, có cả bộ phim thời bao cấp tên “Hà nội mùa chim làm tổ”. Mỗi mùa Hà Nội miên viễn chất chứa một đặc tính độc đáo riêng. Mưa Xuân, nắng Hè, gió Thu, lạnh Đông, mùa nào cũng làm nhan sắc phố thêm diễm lệ. Có phải vậy chăng mà ám ảnh “mùa” đã thăng hoa xúc động tâm hồn bao thế hệ tao nhân mặc khách. Những tác phẩm lừng danh của thơ văn nhạc họa điện ảnh… ở đất Hà thành đều đẫm đầy chủ đề “mùa”.
Và không hiểu sao với nhiều người cũ kỹ Hà Nội, mùa Thu luôn đem lại một xúc cảm nghẹn ngào khác biệt. Nắng Thu trên phố nhẹ vàng không bị dại nhạt, gió Thu qua cao ốc bê tông không bị lạnh khô. Cây ven đường gầy guộc tao nhã lấm chấm chút lá xanh làm lòng phố như mảnh mai sẫm hơn, mái phố như lãng mạn nâu hơn. Có lẽ vì thế mà nỗi nhớ mùa Thu luôn nồng nàn da diết ở người Hà Nội tha hương. Chẳng ai có thể quên nổi cái hoang mang của gió Thu đầu mùa, nó làm cho chiều muộn khe khẽ tím hơn, bảng lảng trên từng góc phố. Rồi những cơn mưa rào muộn màng giăng mờ ngõ nhỏ.
Quả thật, tiết lập Thu ở Hà Nội độc đáo đẹp vô chừng. Mây lững lờ nhẹ xám như không muốn trôi neo lại trên mặt nước hồ Tây. Loanh quanh các vỉa hè từng xấp lá vàng bị gió loay hoay đẩy chấp chới xuống đùa mặt phố. Phải vậy chăng mà người Tây thích gọi mùa Thu là mùa lá rụng. Ghế đá thưa người làm những cặp tình nhân ôm nhau lâu hơn, hôn nhau chân thành hơn. Cơn gió mơn man Thu làm những quán phở đêm thêm đông người. Cái se lạnh mới mẻ giục người thong thả với chén rượu bên bếp lò than hoa nhấp nháp chả cá. Hình như tiết Thu chuyển sang Đông đã đem đến Hà Nội hẳn một phố mang tên món ẩm thực tinh tế thượng thặng này.
Ký ức mùa Thu thời bao cấp còn tặng riêng cho nhiều phố nhỏ những dáng thấp thoáng phụ nữ ngồi đan. Mấy ngón tay mềm mại như có mắt, thoắt lên thoắt xuống. Hoặc một mình hoặc cả đám, quây quần linh tinh buôn chuyện. Thỉnh thoảng cũng có nàng cậy giọng trong, thầm thì tự hát. Có điều, bây giờ đã tuyệt hết những kiểu dáng dịu dàng ấy. Bên cửa sổ chỉ còn thấy nhan nhản các nàng mặt tròn chĩnh mỡ, há hốc mồm lướt “phây”. Khi Thu xuống phố, số lượng thi sĩ trên “phây” đột ngột tăng. Khó hiểu là ngoài lác đác vài thiếu nữ thì đa phần là thiếu phụ, mẫu thân của thế hệ trăng Rằm.
Hà Nội ơi, hạnh phúc làm sao khi mùa Thu vào phố.