Vincent van Gogh (30/3/1853 – 29/7/1890) được tôn vinh là thiên tài hội họa, đồng thời sở hữu nhiều kiệt tác đắt giá nhất của nghệ thuật đương đại. Thế nhưng, ít ai biết ẩn sâu trong các họa phẩm ấn tượng của ông là những câu chuyện, những nỗi thống khổ không biết chia sẻ cùng ai.
Bắt đầu vẽ từ năm 27 tuổi
Sau khi bị đuổi khỏi nhà và trải qua nhiều thất bại trong sự nghiệp (từ nghề buôn tranh, giáo viên, nhân viên hiệu sách, cho đến mục sư), van Gogh bắt đầu vẽ tranh. Một năm sau, ông nhận được nguồn cung cấp dụng cụ vẽ từ em trai Theo của mình, người đã luôn sẵn lòng hỗ trợ tiền bạc cho Vincent trong suốt giai đoạn này. Trên thực tế, Theo là người đứng ra phụ trách vấn đề tài chính cho vị họa sĩ tài hoa bạc mệnh này trong những năm tháng cuối đời.

Vincent van Gogh từng có chuỗi dài những tháng ngày đau khổ

Van Gogh mắc nhiều bệnh lý tâm thần
Rất nhiều chuyên gia tâm lý thời hiện đại đã từng nỗ lực chẩn đoán bệnh tình của van Gogh dựa trên những triệu chứng mà có vẻ ông đã ít nhiều bộc lộ trong đời, bao gồm ảo giác, trầm cảm và động kinh. Kết quả dự đoán của họ là một loạt các loại bệnh như tâm thần phân liệt, giang mai, rối loạn lưỡng cực, chứng ham viết lách, hội chứng Geschwind và động kinh thùy thái dương.
Nếu tính cả các ghi chép và lời kể từ gia đình, ta cũng có thể kết luận rằng van Gogh còn có triệu chứng của bệnh tự kỷ. Khi miêu tả van Gogh thời thơ ấu, em gái ông là Elizabeth đã bảo rằng ông “luôn nghiêm túc thái quá và khó giao tiếp, luôn quanh quẩn trong nhà dưới trạng thái mơ màng và đầu thì cúi thấp”.
Di sản đồ sộ
Xuyên suốt một thập kỷ hoạt động nghệ thuật, Vincent van Gogh đã cho ra đời gần 900 bức họa và 1.100 tác phẩm trên giấy, bao gồm 37 tác phẩm chân dung tự họa. Tuy nhiên, ông chỉ bán được duy nhất một bức tranh trong toàn bộ quãng đời ngắn ngủi của mình. Đó là bức Vườn nho đỏ tại Arles (The Vigne Rouge), hiện đang được trưng bày tại bảo tàng nghệ thuật Pushkin, Mát-xcơ-va.

Sau khi van Gogh mất gần 100 năm, các tác phẩm của ông mới bắt đầu nổi tiếng

Mối quan hệ của ông với họa sĩ Paul Gauguin là đồng tính luyến ái
Hai người từng là bạn cùng phòng trong một thời gian ngắn tại miền nam nước Pháp. Một mẩu tin đăng tải trên tờ Harvard Magazine có viết: “người ghi chú bệnh lý của van Gogh từng thừa nhận rằng ông đã trải qua nhiều giai đoạn mắc chứng cuồng dâm, chứng suy giảm ham muốn, có dấu hiệu của xu hướng lưỡng tính và đồng tính luyến ái” và rằng “câu chuyện tình yêu đồng tính giữa ông và họa sĩ Paul Gauguin là những chuỗi ngày tranh luận nảy lửa bất tận”. Van Gogh ví von mối liên kết giữa hai người như “dòng điện”, và mặc dù có nhiều giây phút thăng hoa, họ cũng không tránh khỏi những nốt trầm cũng như không hề thiếu các cuộc xung đột.
Màu sắc trong tranh không phải là màu ông dự định từ đầu
Những người yêu hội họa luôn bị mê hoặc bởi kỹ thuật phối màu tuyệt mỹ trong các tác phẩm của van Gogh, nhưng trên thực tế, những dải màu mà chúng ta nhìn thấy lại không phải là những gì vị họa sĩ muốn cho ta thấy, đặc biệt là màu vàng. Cũng như nhiều nghệ sĩ đương thời, van Gogh đã sử dụng một loại mực vẽ không bền có chứa chì cromat, rất dễ bị bạc và xỉn màu. Phản ứng hóa học này không thể đảo chiều, thế nên hiện tại ta đành phải phục dựng sắc thái nguyên bản của những tác phẩm ấy trong tưởng tượng. Để lý giải nguyên do khiến van Gogh thường xuyên sử dụng gam màu vàng, người viết tiểu sử Charles Moffatt tin rằng đó là hệ quả của các cơn rối loạn lưỡng cực.