Cho dù hôm nay, trên những phố nhỏ có nhan nhản đủ loại dịch chuyển tối tân mang vẻ sang trọng, thì không một kiểu dáng động đậy nào lại có thể quyến rũ bằng những người đẹp đang thong thả đạp xe.
Cùng với những danh nhân tài hoa lừng danh đất kinh kỳ, với những thắng cảnh nghìn năm văn vật, thì một trong những điều tưởng như bình thường đã làm cho Hà Nội trở nên cực kỳ “Hà Nội”, đó là chiếc xe đạp.
Với mọi gia đình ở miền Bắc hồi tần tảo hoang đường bao cấp, chiếc xe đạp quen thuộc như chó mèo trong nhà. Và hơn hết, luôn là một tài sản lớn. Vào thời đó, xe đạp bắt buộc phải có số khung và thẻ đăng ký, được các ông bố lo lắng giữ gìn như gìn giữ đức hạnh của mấy cô con gái trong nhà. Thành ngữ khét tiếng một thời “xe đạp không khóa để Bờ Hồ”, đau xót ám chỉ việc cho vợ đi Đông Âu, mặc dù lý do chính đáng là xuất khẩu lao động hay du học. Xe đạp không khóa thì hiển nhiên mất cả chiếc nhưng thỉnh thoảng vợ cũng có quay về. Đương nhiên còn khung còn lốp. Những thứ chẳng may mất đều là phụ tùng lặt vặt, kiểu như chuông hay cái đèo hàng. Chủ sở hữu cao thượng cố “đạp” thì vẫn chạy tốt.
Lúc ấy, mất xe đạp là một nỗi tuyệt vọng không thua gì thất tình. Khá nhiều thiếu nữ phố cổ trong trắng khi gặp một trong hai đại họa đó thì hoặc trẫm mình ở hồ Tây hoặc uống thuốc ngủ mua lậu đầu phố Hàng Chiếu. Nếu thiếu nữ ấy đen đủi tới mức, vừa gặp phải thằng Sở Khanh rồi trong lúc cao chạy xa bay lại lấy luôn cả xe đạp, thì trước khi lao mình xuống nước, các cô thường cẩn thận uống thêm vài vỉ Séduxel. Thế nhưng hầu hết các câu chuyện trên đều kết thúc có hậu. Hoặc thiếu nữ bất hạnh ý thức chọn rơi xuống chỗ quá nông, hoặc ham rẻ mua phải thuốc ngủ dỏm. Người thì không sao nhưng giun ở trong bụng lử đử say ra cả búi. Vì thế những thiếu nữ quyên sinh hụt nhìn là biết ngay, mặt họ vừa xanh vừa hồng, vòng hai nhẹ nhõm thanh thoát.
Người Việt biết đi xe đạp vốn dĩ nhờ người Pháp. Tuy nhiên lối sống Tây phương đó ở Hà Nội vẫn chậm hơn nhiều nếu so với Sài Gòn chẳng hạn. Các bà các cô phố cổ vẫn hầu hết giữ nguyên nếp cũ. Răng vẫn đen, ăn uống vẫn tinh tế âm thầm. Có lẽ vì nhờ mảnh mai nhu mì văn minh muộn, mà khắp các đô thị Việt, chưa ở đâu phụ nữ đạp xe đạp “xếch xi” quyến rũ như các thiếu nữ Hà thành. Vẫn hồi bao cấp, quanh Bờ Hồ hoặc dọc đường Thanh Niên bỗng một vài thiếu nữ mơ màng đạp xe, đã thế lại đạp “Đi-a-măng” một dáng xe xuất xứ từ nước bạn Đông Đức buộc người đạp phải thẳng lưng kiêu sa vươn ngực ưỡn mông. Trong rờn rợn chiều tà mong manh tàn thu, thật là một kiểu dáng hút hồn. Rất nhiều con giai phố cổ, vì nhất thời chỉ nhìn phía sau nên mê cái dáng ấy rồi sa ngã chới với rơi vào hôn nhân, đành khổ nạn thồ cây thập tự chờ đến ngày Chúa phán xét.
Nhớ quá, xe đạp của một thời lãng mạn xa vắng.
Cùng với những danh nhân tài hoa lừng danh đất kinh kỳ, với những thắng cảnh nghìn năm văn vật, thì một trong những điều tưởng như bình thường đã làm cho Hà Nội trở nên cực kỳ “Hà Nội”, đó là chiếc xe đạp.
Với mọi gia đình ở miền Bắc hồi tần tảo hoang đường bao cấp, chiếc xe đạp quen thuộc như chó mèo trong nhà. Và hơn hết, luôn là một tài sản lớn. Vào thời đó, xe đạp bắt buộc phải có số khung và thẻ đăng ký, được các ông bố lo lắng giữ gìn như gìn giữ đức hạnh của mấy cô con gái trong nhà. Thành ngữ khét tiếng một thời “xe đạp không khóa để Bờ Hồ”, đau xót ám chỉ việc cho vợ đi Đông Âu, mặc dù lý do chính đáng là xuất khẩu lao động hay du học. Xe đạp không khóa thì hiển nhiên mất cả chiếc nhưng thỉnh thoảng vợ cũng có quay về. Đương nhiên còn khung còn lốp. Những thứ chẳng may mất đều là phụ tùng lặt vặt, kiểu như chuông hay cái đèo hàng. Chủ sở hữu cao thượng cố “đạp” thì vẫn chạy tốt.
Lúc ấy, mất xe đạp là một nỗi tuyệt vọng không thua gì thất tình. Khá nhiều thiếu nữ phố cổ trong trắng khi gặp một trong hai đại họa đó thì hoặc trẫm mình ở hồ Tây hoặc uống thuốc ngủ mua lậu đầu phố Hàng Chiếu. Nếu thiếu nữ ấy đen đủi tới mức, vừa gặp phải thằng Sở Khanh rồi trong lúc cao chạy xa bay lại lấy luôn cả xe đạp, thì trước khi lao mình xuống nước, các cô thường cẩn thận uống thêm vài vỉ Séduxel. Thế nhưng hầu hết các câu chuyện trên đều kết thúc có hậu. Hoặc thiếu nữ bất hạnh ý thức chọn rơi xuống chỗ quá nông, hoặc ham rẻ mua phải thuốc ngủ dỏm. Người thì không sao nhưng giun ở trong bụng lử đử say ra cả búi. Vì thế những thiếu nữ quyên sinh hụt nhìn là biết ngay, mặt họ vừa xanh vừa hồng, vòng hai nhẹ nhõm thanh thoát.
Người Việt biết đi xe đạp vốn dĩ nhờ người Pháp. Tuy nhiên lối sống Tây phương đó ở Hà Nội vẫn chậm hơn nhiều nếu so với Sài Gòn chẳng hạn. Các bà các cô phố cổ vẫn hầu hết giữ nguyên nếp cũ. Răng vẫn đen, ăn uống vẫn tinh tế âm thầm. Có lẽ vì nhờ mảnh mai nhu mì văn minh muộn, mà khắp các đô thị Việt, chưa ở đâu phụ nữ đạp xe đạp “xếch xi” quyến rũ như các thiếu nữ Hà thành. Vẫn hồi bao cấp, quanh Bờ Hồ hoặc dọc đường Thanh Niên bỗng một vài thiếu nữ mơ màng đạp xe, đã thế lại đạp “Đi-a-măng” một dáng xe xuất xứ từ nước bạn Đông Đức buộc người đạp phải thẳng lưng kiêu sa vươn ngực ưỡn mông. Trong rờn rợn chiều tà mong manh tàn thu, thật là một kiểu dáng hút hồn. Rất nhiều con giai phố cổ, vì nhất thời chỉ nhìn phía sau nên mê cái dáng ấy rồi sa ngã chới với rơi vào hôn nhân, đành khổ nạn thồ cây thập tự chờ đến ngày Chúa phán xét.
Nhớ quá, xe đạp của một thời lãng mạn xa vắng.