Sau tết Nguyên Đán, cũng như nhiều vùng miền khác, Hà Nội tưng bừng vào lễ hội. Với chiều dài lịch sử hơn cả nghìn năm, đương nhiên Hà Nội đã và sẽ có vô số những ngày đáng nhớ…
Hoặc hùng tráng như hôm hai vua Trần thắng quân Nguyên oanh liệt về bến Đông Bộ Đầu. Hay ngày Quang Trung đập tan quân Thanh ở gò Đống Đa, mùng 5 tháng Giêng Kỷ Dậu. Mới hơn có 10.10.1954 lúc trung đoàn Thủ Đô tưng bừng tiến vào năm cửa ô ngập nắng.
Với người Hà Nội, lễ hội nhiều khi chỉ là những ngày tươi vui bình dị được đời sống Việt thường nhật tần tảo giữ gìn. Phố Hà Nội hân hoan đón giao thừa, rồi đầm ấm ăn uống trong suốt ba ngày tết. Các lễ mới du nhập vào như Valentine cũng được náo nức chờ đợi, song với bản sắc độc đáo, Hà Nội có khá nhiều lễ hội riêng. Thôi thì không kể “bơi Đăm, rước Giá, hội Thầy”, câu ca cổ đã làm xao động bao nhiêu thế hệ nam thanh nữ tú. Thôi thì không kể lễ hội đền An Dương Vương ở Cổ Loa, lễ hội Phù Đổng kỳ thú “Ai ơi mùng chín tháng tư, không đi hội Gióng cũng hư mất đời”. Có phải vì thế mà người tham gia lễ đều “ngoan”, nếu có tranh giành “cướp lộc” quá tay thì vẫn đẫm đầy nét hồn nhiên văn hóa.
Nhưng không chỉ các làng cổ ven ô, ngay trong những con phố cũ tấp nập của Thăng Long thành cũng đầy ắp lễ hội. Vì “phố” là nơi buôn bán nơi tạo sinh dịch vụ của các phường nghề, nên mỗi một khu phố đều thờ một vị tổ cùng những vị thần bảo trợ. Ví như đền thờ vị tổ nghề giầy dép ở ngõ Hàng Hành, thờ tổ nghề kim hoàn ở đình Kim Ngân phố Hàng Bạc. Đặc biệt ở phố Hàng Chai còn một đình thờ tổ nghề hát ả đào đằng sau khu nhà số 7. “Hàng năm các ả đào vẫn về đây giỗ tổ có hát chầu Thánh, múa bài bông”. Thật là một nét lãng mạn đặc sắc cực kỳ văn hóa phố của người Tràng An.
Vào dịp lễ đó, các con phố cũ bỗng thong thả thăng hoa thành nửa quen nửa lạ, lòng đường lòng người chợt nhiên thanh thản cao rộng. Đứng từ đầu phố nhìn được gần suốt cuối phố, nơi có một gánh hàng hoa để trên xe đạp ngân nga chầm chậm trôi. Các bà các cô bỗng nhẹ nhàng khác ngày thường, nao nao muốn đi lễ chùa rút một quẻ bâng quơ cầu lộc. Lễ hội ở phố có được là nhờ Hà Nội đã từng có làng. Bây giờ Ngọc Hà không còn là làng hoa nữa, làng Láng đã thành đường Láng. Chợt hoang mang nhớ cái hồi còn ngu ngơ lều chõng, đợi đúng chùa Láng mở hội thì có theo một cô bạn cùng lớp xinh xinh vào nhờ sư bà dạy cho bài khấn “thi qua trong kỳ thi lại”.
Hôm rồi, lơ mơ ký ức có đi xuống mạn đấy. Ngẩn ngơ đứng ở dưới biển “phố Chùa Láng”, loang loáng những bê tông nhôm kính, tuyệt tích ao hồ. Loay hoay nhìn quanh, suýt thì lạc. May thay, xa xa vẫn thấy cổng chùa rêu phong tưng bừng cờ phướn. Ừ nhỉ, hôm nay mùng bẩy tháng ba âm lịch là ngày chính hội. Làng có vẻ đã mất rồi nhưng phố vẫn đọng đầy hồn lễ đấy thôi.
Hoặc hùng tráng như hôm hai vua Trần thắng quân Nguyên oanh liệt về bến Đông Bộ Đầu. Hay ngày Quang Trung đập tan quân Thanh ở gò Đống Đa, mùng 5 tháng Giêng Kỷ Dậu. Mới hơn có 10.10.1954 lúc trung đoàn Thủ Đô tưng bừng tiến vào năm cửa ô ngập nắng.
Với người Hà Nội, lễ hội nhiều khi chỉ là những ngày tươi vui bình dị được đời sống Việt thường nhật tần tảo giữ gìn. Phố Hà Nội hân hoan đón giao thừa, rồi đầm ấm ăn uống trong suốt ba ngày tết. Các lễ mới du nhập vào như Valentine cũng được náo nức chờ đợi, song với bản sắc độc đáo, Hà Nội có khá nhiều lễ hội riêng. Thôi thì không kể “bơi Đăm, rước Giá, hội Thầy”, câu ca cổ đã làm xao động bao nhiêu thế hệ nam thanh nữ tú. Thôi thì không kể lễ hội đền An Dương Vương ở Cổ Loa, lễ hội Phù Đổng kỳ thú “Ai ơi mùng chín tháng tư, không đi hội Gióng cũng hư mất đời”. Có phải vì thế mà người tham gia lễ đều “ngoan”, nếu có tranh giành “cướp lộc” quá tay thì vẫn đẫm đầy nét hồn nhiên văn hóa.
Nhưng không chỉ các làng cổ ven ô, ngay trong những con phố cũ tấp nập của Thăng Long thành cũng đầy ắp lễ hội. Vì “phố” là nơi buôn bán nơi tạo sinh dịch vụ của các phường nghề, nên mỗi một khu phố đều thờ một vị tổ cùng những vị thần bảo trợ. Ví như đền thờ vị tổ nghề giầy dép ở ngõ Hàng Hành, thờ tổ nghề kim hoàn ở đình Kim Ngân phố Hàng Bạc. Đặc biệt ở phố Hàng Chai còn một đình thờ tổ nghề hát ả đào đằng sau khu nhà số 7. “Hàng năm các ả đào vẫn về đây giỗ tổ có hát chầu Thánh, múa bài bông”. Thật là một nét lãng mạn đặc sắc cực kỳ văn hóa phố của người Tràng An.
Vào dịp lễ đó, các con phố cũ bỗng thong thả thăng hoa thành nửa quen nửa lạ, lòng đường lòng người chợt nhiên thanh thản cao rộng. Đứng từ đầu phố nhìn được gần suốt cuối phố, nơi có một gánh hàng hoa để trên xe đạp ngân nga chầm chậm trôi. Các bà các cô bỗng nhẹ nhàng khác ngày thường, nao nao muốn đi lễ chùa rút một quẻ bâng quơ cầu lộc. Lễ hội ở phố có được là nhờ Hà Nội đã từng có làng. Bây giờ Ngọc Hà không còn là làng hoa nữa, làng Láng đã thành đường Láng. Chợt hoang mang nhớ cái hồi còn ngu ngơ lều chõng, đợi đúng chùa Láng mở hội thì có theo một cô bạn cùng lớp xinh xinh vào nhờ sư bà dạy cho bài khấn “thi qua trong kỳ thi lại”.
Hôm rồi, lơ mơ ký ức có đi xuống mạn đấy. Ngẩn ngơ đứng ở dưới biển “phố Chùa Láng”, loang loáng những bê tông nhôm kính, tuyệt tích ao hồ. Loay hoay nhìn quanh, suýt thì lạc. May thay, xa xa vẫn thấy cổng chùa rêu phong tưng bừng cờ phướn. Ừ nhỉ, hôm nay mùng bẩy tháng ba âm lịch là ngày chính hội. Làng có vẻ đã mất rồi nhưng phố vẫn đọng đầy hồn lễ đấy thôi.