Dù có thể không nổi tiếng bằng những bức hoa hướng dương hay chân dung tự họa, nhưng những bức vẽ cây ô-liu của Vincent Van Gogh vẫn là một phần quan trọng trong tổng số hơn 2.000 tác phẩm của danh họa người Hà Lan.

Bộ tranh được hoàn thành vào năm 1889 khi Van Gogh đang ở bệnh viện tâm thần tại Saint-Rémyde-de-Provence. Ông đã vẽ tổng cộng 15 bức, trong đó một bức đã nằm trong bộ sưu tập lâu dài của Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MoMA) ở New York từ năm 1998. Vào tháng 10 này, bộ tranh kể trên sẽ được tập hợp lần đầu tiên tại cuộc triển lãm của Bảo tàng Nghệ thuật Dallas, mang đến cái nhìn sâu sắc hơn về kỹ thuật và bảng màu Van Gogh đã sử dụng. Tại MoMA, nhà bảo tồn Michael Duffy được giao nhiệm vụ khôi phục bức tranh The Olive Trees (1889), một công việc tỉ mỉ mà ông bắt đầu từ mùa hè năm 2019.

1. Quan sát

Duffy quan sát hình ảnh chụp bằng tia X của bức tranh. Trước khi khôi phục tranh, việc chụp X-quang và chụp hình trong các điều kiện ánh sáng khác nhau giúp nhận diện được những tổn hại không thể nhìn được bằng mắt thường như vết rách siêu nhỏ, sơn không đều hoặc đã bị bong.

2. Loại bỏ lớp dầu bóng

Bức tranh này từng được thêm vào một lớp dầu bóng để bảo tồn tác phẩm, nhưng hiện đã bay màu. Duffy sử dụng một dung môi hữu cơ để hòa tan lớp sơn này một cách an toàn để loại bỏ nó mà không làm ảnh hưởng đến các lớp dầu bên dưới.

3. Làm sạch

Duffy cẩn thận bôi dung môi bằng bàn chải qua lớp khăn giấy mềm để thấm dầu bóng khỏi bề mặt tranh.

4. Phóng to

Các tác phẩm của Van Gogh nổi tiếng với lớp sơn rất dày. Duffy dùng kính hiển vi và bàn chải nhỏ để loại bỏ hết các phần sơn bị kẹt trong các kẽ hở và nét vẽ. Đây là công đoạn thử thách và tốn thời gian nhất.

5. Loại bỏ lớp sáp

Vào thập niên 30-40, những người phục chế ở Hà Lan thường gia cố bức tranh bằng việc gắn một tấm vải khác vào mặt sau bức tranh gốc bằng chất kết dính từ sáp ong và nhựa thông. Hiện các vật liệu này đều đã ngả màu và Duffy phải sử dụng một công cụ nhỏ có khí nóng để làm mềm sáp và nhẹ nhàng cạo ra.

6. Khôi phục màu sắc

Trước khi tô lại các phần bị bong lớp sơn trên bức tranh, Duffy phải xác định loại màu phù hợp. Các loại sơn bảo tồn, đặc biệt là các màu có gốc nước, mô phỏng màu ban đầu và có thể loại bỏ được trong trường hợp màu sắc không hoàn hảo.

7. Phủ màu

Duffy bổ sung màu vào các phần đã bị bong lớp sơn trên bức tranh. Một trong số những phần bị bong nhiều nhất là ở góc trái của tiền cảnh bức tranh.

8. Sơn lót

Duffy dùng một lượng sơn lót tối thiểu để xử lý các vết rách và hư hại nhỏ dọc theo mép tranh, do nguyên nhân tấm canvas bị kéo căng và gập lại nhiều lần suốt thời gian qua.

9. Hoàn tất

Duffy cho biết: “Bạn có thể thấy rõ [Van Gogh] đã sử dụng 4 sắc xanh khác nhau để vẽ phần núi, trong khi trước đây, lớp sơn bóng khiến chúng trông như một màu duy nhất”.

(Để xem nội dung bài viết này trên ấn phẩm tháng 10 Robb Report Việt Nam mang chủ đề “Bất động sản”, độc giả có thể đặt báo in tại đây hoặc đặt báo digital tại đây)