Kiến tạo một ngôi nhà từ cánh của một chiếc Boeing 747 hay mái nhà uốn lượn theo những cánh buồm – bí mật của David Hertz.

Có rất nhiều giai thoại kể về cậu thiếu niên David Hertz – người được cho là đã lẻn vào một trong những công trình nổi tiếng của kiến trúc sư John Lautner. Mãi đến 45 năm sau, khi nhắc lại chuyện này, Hertz vẫn cứng rắn giữ vững lập trường của mình.

Ông bộc bạch rằng vào thời điểm đó, cha mẹ ông sở hữu một căn hộ cách không xa công trình nổi tiếng ấy – khu dinh thự có tên gọi Segel House được biết đến với hình dáng uốn lượn mái lợp bằng đồng cùng vị trí siêu đắc địa bên bờ biển Carbon ở Malibu. Cha mẹ Hertz cũng quen biết Joann và Gilbert Segel – chủ nhân của công trình này – thế nên, Hertz cho rằng mình chỉ đơn thuần là “tham quan” chứ không thể gọi là “xâm nhập”.

Vào một ngày cuối tuần của thập niên 1970, khi đến thăm công trình của mình và phát hiện ra Hertz đang có mặt ở đó, gia đình nhà Segel cảm thấy khá tò mò. Và khi Hertz thú nhận mình say mê nét thẩm mỹ độc đáo của không gian này, gia đình Segel đã mời chàng trai dùng bữa trưa cùng vị kiến trúc sư – người đã thiết kế ngôi nhà. Mãi cho đến khi ngôi nhà được hoàn thiện vào năm 1979, Hertz đã chắc nịch rằng ước mơ của ông sau này là trở thành một kiến trúc sư.

Nhìn thấy tiềm năng của Hertz, vị kiến trúc sư Lautner đã nhận Hertz vào làm việc. Trong hơn 4 thập kỷ tận tụy với nghề, ông đã sáng tạo nhiều tác phẩm trải dài từ đồ nội thất đến sản phẩm bán lẻ. Nổi bật nhất phải kể đến những ngôi nhà đẳng cấp với lối kiến trúc xanh cùng đường nét sắc sảo lấy cảm hứng từ những kỳ nghỉ thời thơ ấu ở Hawaii, vịnh Mexico hay những hành trình lướt sóng ở Peru và Bali.

Tác phẩm gây được tiếng vang lớn nhất của Hertz là ngôi nhà được làm từ đất nện mang theo đôi cánh của chiếc Boeing đã ngừng hoạt động. Một tuyệt tác nổi bật khác lại trông như thể các du thuyền đang thả neo trên đỉnh đồi phóng tầm mắt ra biển Ca-ri-bê. Hiện tại Hertz đang thực hiện một dự án cá nhân khác ở Malibu có tên gọi Xanabu, một nơi không giống với vùng duyên hải như California mà lại mang hơi hướng Đông Nam Á.

Được nung nấu từ tình yêu gia đình, Hertz phát triển tài năng và tinh thần tiên phong này một cách tự nhiên. Cha mẹ của Hertz là Bob, một bác sĩ răng hàm mặt kiêm nhà điêu khắc, và Joanne, một nghệ sĩ giữ lửa cho truyền thống của gia đình. Ngôi nhà kiểu trang trại của gia đình nằm trên một mỏm đất ở ngoại ô Santa Monica. Thói quen tự xoay sở của ông bố đã giúp Hertz phát triển tư duy phá cách chứ không đi theo phương pháp xây dựng thông thường.

Những khi không lướt sóng, hai anh em đã dành thời gian trong ga-ra, lúc thì chế tạo xe đạp và ván trượt, khi thì xây phòng ốc trong một ngôi nhà trên cây mà Brad tự hào so sánh với Ngôi nhà Bí ẩn Winchester khét tiếng ở San Jose.

Năm 1979, Hertz ghi danh vào Học viện kiến trúc Nam California (SCI-ARC). Michael Rotondi, thành viên sáng lập SCI-Arc, nhớ đến Hertz như là một thanh niên ham học hỏi, không ngại đào sâu tìm hiểu nhiều lĩnh vực kiến trúc. Rotondi cho biết Hertz đã sớm tỏ ra hứng thú với việc “cố gắng tìm ra cách định hình thế giới mới. Ông đã cống hiến cho lý thuyết nền kinh tế vòng tròn. Hertz là người luôn có thể nhìn vào những gì xung quanh mình và tìm ra cách để tái tạo nó”.

Cuộc khủng hoảng năng lượng hóa ra lại là một ảnh hưởng mang tính định hình. “Chúng tôi bắt đầu nhận ra sự phụ thuộc vào dầu lửa và năng lượng mặt trời, đồng thời bắt đầu quan tâm nhiều đến tính tự thân vận động. Đó là sự tự lập trước khi được gọi là tính bền vững”.

Năm 1984, Hertz thành lập xưởng sản xuất của riêng mình, nơi ông phát triển syndecrete, một loại bê-tông thay thế có trọng lượng chỉ bằng một nửa so với phiên bản truyền thống nhưng có độ bền nén gấp đôi. Ban đầu ông tạo ra tác phẩm điêu khắc, đồ nội thất từ syndecrete, và nhận ra nó cũng có thể ứng dụng làm vật liệu xây dựng. Hertz thậm chí còn sử dụng nó để tạo ra một số sàn terrazzo độc đáo, kết hợp với các khuy áo bị hỏng và các khóa kéo bị lỗi để cung cấp cho cửa hàng đầu tiên của Patagonia ở Tokyo. Khi Rhino Records cải tạo văn phòng công ty của mình ở Los Angeles, Hertz đã làm việc với các thành viên của hiệp hội nhằm tách nhỏ đĩa vinyl và đĩa CD cũ để làm vật liệu xây dựng cho ngôi nhà ở Venice, California năm 1995, nơi sau đó được làm bối cảnh cho một số dự án phim truyền hình.

Ban đầu, Hertz thiết kế ngôi nhà như hai khối bê-tông được nối với nhau bằng một cây cầu trên cao, nhưng nhiều năm sau, ông đã mở rộng khu nhà thành bốn hình khối bao quanh một sân vườn với một hồ bơi. Đây là một thiết kế chịu ảnh hưởng nhiều từ những chuyến du lịch của ông ở Bali. Tính thẩm mỹ của ngôi nhà cũng khéo léo bật lên mục đích thứ yếu mà ông hướng tới: tính bền vững. Tất cả gỗ đều được khai thác hoặc chứng nhận bởi Hội đồng Quản lý Rừng. Một loạt tấm pin mặt trời quang điện trên mái nhà cung cấp khoảng 90% nhu cầu năng lượng, trong khi hệ thống thông gió tự nhiên giúp làm mát sàn nhà và tản nhiệt bức xạ.

Ngôi nhà Venice nhanh chóng trở nên nổi tiếng. Diễn viên Julia Louis-Dreyfus và Brad Hall đã nhờ ông cải tạo lại khu nghỉ dưỡng cuối tuần của họ ở Montecito sau khi tận mắt chứng kiến căn nhà nổi tiếng của ông. Một khách hàng khác, Francie Rehwald, đã rất ấn tượng với tác phẩm của Hertz nhưng vẫn chưa có ý muốn chọn ông để thiết kế cho ngôi nhà mơ ước ở vùng núi nhìn ra Malibu. Năm 2004, cô mua lại bất động sản đã bị thiệt hại nghiêm trọng trong trận cháy rừng năm 1993 của nhà thiết kế điện ảnh huyền thoại Tony Duquette. Rehwald cho biết mình rất thích các yếu tố trong kiến trúc của Hertz, “nhưng điều duy nhất tôi không thích là sự mạnh mẽ và cuồng nhiệt của thiết kế” – Rehwald nhớ lại. Thay vào đó, cô yêu cầu ông thiết kế một thứ gì đó mềm mại với những đường cong thay vì những góc vuông cứng cạnh. Ngày hôm sau, khi đang bay đến Scotland, Hertz nhìn ra cửa sổ máy bay và nảy ra ý tưởng sử dụng một chiếc 747 để tô điểm cho căn nhà. Rehwald cực kỳ ưng ý khi nghe thấy ý tưởng độc đáo này, nhưng cô phải mất cả sáu năm để có thể đặt chân vào phiên bản hoàn thiện của Wing House.

Quá trình gian nan này bao gồm việc tìm kiếm một chiếc máy bay có thể cắt rời và nhận được sự chấp thuận từ các cơ quan chức năng. Nếu nói quá trình này là một thách thức, thì sau khi hoàn thành vào năm 2013, nó là một tạo tác kiến trúc đỉnh cao, một lời ngợi ca cho khao khát phiêu lưu của nhân loại và một kỳ quan kỹ thuật theo đúng nghĩa đen của nó. “Khi trời có sương mù, bạn vẫn có thể nhìn thấy đôi cánh máy bay, nó gợi lên cảm giác bay bổng như khi khi đang du ngoạn vậy.” – Rehwald cho biết.

Trong khi đó, ngôi nhà mà Hertz thiết kế cho Nicola Cornwell và Mike Wilkie thậm chí còn phức tạp hơn căn nhà của Rehwald. Cặp đôi từng là giám đốc điều hành trong mảng truyền hình ở Anh đã mua một chiếc thuyền buồm và mong muốn thực hiện chuyến hải trình vòng quanh vùng biển Ca-ri-bê. Sau khi săn được một khu đất hình chiếc lá rộng hai mẫu Anh trên đỉnh đồi ở Bequia, họ đã tìm gặp Hertz.

Năm 2011, cặp đôi đã có cuộc gặp gỡ đầu tiên với vị kiến trúc sư trên một chiếc thuyền buồm do gia đình Hertz thuê để di chuyển từ Grenada đến Bequia. Các tòa nhà được thiết kế trong vòng hai năm và hoàn thành vào năm 2020 từ gỗ lim tái sử dụng từ một bến tàu chở hàng đã ngừng hoạt động. Ngôi nhà Cánh buồm với sáu cấu trúc bao gồm một không gian chính có các tầng được kết nối với sàn hồ bơi; ba ngôi nhà nhỏ kiểu nông thôn cho khách; một biệt thự cho quản gia và một xưởng với mái sử dụng năng lượng mặt trời. Yếu tố đặc biệt nhất của ngôi nhà – cấu trúc mái được làm từ vật liệu có độ bền cao trông giống như vải buồm, gợi sự liên kết với những chiếc thuyền buồm. Ngôi nhà Cánh buồm này mang đến cảm giác xóa ranh giới giữa bên trong và bên ngoài. “Bạn sẽ có cảm giác như đang ở trên boong của một chiếc thuyền buồm bên trong một căn nhà vậy.” – Hertz chia sẻ.

Đối với Hertz, xây dựng một ngôi nhà đẳng cấp không đồng nghĩa với việc phải phá hủy môi trường, mà đến từ những điều dung dị nhất. “Quá trình ấy đang diễn ra trong suốt sự nghiệp của tôi, và chắc chắn, chúng ta sẽ còn chứng kiến nhiều điều thú vị nữa.” – Hertz nhận định.

(Để xem nội dung bài viết này trên ấn phẩm tháng 6 Robb Report Việt Nam mang chủ đề “A World To See”, độc giả có thể đặt báo in tại đây hoặc đặt báo digital tại đây.)