Chiếc đồng hồ bạn đang thấy có thể là một trong những phiên bản cuối cùng mà Christian Klings chế tạo. Và một cách ngẫu nhiên, nó lại thuộc về tôi.

Christian, người gốc Đông Đức, là một thợ đồng hồ. Ngoài đôi bàn tay và các dụng cụ cần thiết, ông không sở hữu thương hiệu, công ty hay đội ngũ nghệ nhân nào cả. Chiếc đồng hồ này được chúng tôi thiết kế mà không phải chọn từ các mẫu có sẵn. Kể từ khi đó, Christian đã tạm nghỉ hưu. Trong suốt gần 50 năm sự nghiệp, ông chỉ chế tác tổng cộng 33 chiếc đồng hồ, và chiếc thứ 30 là của tôi.

Trở lại năm 2018 tại một buổi giới thiệu đồng hồ ở Hồng Kông của hãng đấu giá Phillips, trong đó có triển lãm các thương hiệu đồng hồ độc lập do Claudio Proietti từ Maxima Gallery phụ trách, tôi đã đặc biệt bị thu hút bởi chiếc đồng hồ ba kim đơn giản của Christian Klings. Một cảm giác vừa lạ vừa quen khi tôi thử cầm nó trên tay.

Là nhà đồng sáng lập của Armoury – thương hiệu may mặc dành cho nam giới ở Hồng Kông và New York – ít nhiều tôi cũng phải đại diện cho khách hàng và thỏa thuận với các nghệ nhân thủ công trên thế giới – cụ thể là Florence, Milan, Naples, Tokyo, Kobe và Osaka. Mỗi nghệ nhân đều có tài năng riêng, từ trang phục may theo phong cách Florence và Naples cho đến kính và túi của Nhật Bản. Tôi tin rằng việc sở hữu một thứ gì đó được thực hiện thủ công cầu kỳ là điều rất tuyệt vời, và tại buổi đấu giá của Phillips, chiếc đồng hồ của Christian đã khiến tôi choáng ngợp. Tôi biết mình đang cầm trên tay một thứ rất đặc biệt. Dù đã sưu tập đồng hồ được 16 năm và có ý định về cỗ máy của riêng mình từ lâu, nhưng tôi chưa bao giờ có động lực để thực hiện nó cho đến khi gặp Christian.

“Tôi tin rằng việc sở hữu một thứ gì đó được thực hiện thủ công là điều tuyệt vời” – Mark Cho.

Ở tuổi lên 5, Christian (1957) đã sớm bộc lộ khả năng tháo và lắp ráp lại những chiếc đồng hồ báo thức cùng đồng hồ bỏ túi. Tình cờ, một người hàng xóm của ông làm việc tại xưởng gia công kim loại đã cung cấp các dụng cụ và hướng dẫn cho Christian. Không lâu sau đó, ông cùng một người bạn làm công việc tháo dỡ, chế tạo lại và bảo dưỡng xe máy. Sau khi hoàn thành trung học, Christian trở thành một thợ đồng hồ tập sự ở Dresden, sửa chữa và phục hồi vô số đồng hồ treo tường, đồng hồ bỏ túi và đồng hồ đeo tay phức tạp ở Đông Đức thời đó. Ông ấy muốn khám phá nhiều hơn về thế giới và đã chuyển đến Tây Đức, sau đó là California – nơi ông sống trong một thập kỷ và bắt đầu tạo ra những chiếc đồng hồ của riêng mình, trong khi vẫn tiếp tục công việc bảo dưỡng được đánh giá cao bấy lâu nay.

Năm 2000, ông trở về quê hương và ban đầu gần như chỉ làm việc với duy nhất một nhà sưu tập giàu có, người đặt mua những chiếc đồng hồ phức tạp và khác lạ. Như mọi khi, Christian thực hiện mọi thứ theo phương pháp thủ công. Một trong những niềm đam mê của ông trong việc chế tác đồng hồ là bộ thoát. Christian đã tự mình phát minh và nhận ra một số thiết kế mới lạ của bộ phận quan trọng này. Ông định cư tại thị trấn Saalfeld, phía Nam Weimar, và lặng lẽ làm đồng hồ với tên “C. Klings”.

Tôi kết nối với Christian bằng email qua lời giới thiệu của Jiaxian Su – một người bạn của tôi và cũng là người điều hành watchbysjx.com. Chúng tôi thảo luận về các ý tưởng mà tôi có về chiếc đồng hồ của riêng mình. Dù Christian nói tiếng Anh trôi chảy, nhưng đôi khi chúng tôi vẫn phải cố gắng để người kia hiểu đúng ý mình. Rất may là Christian đã đưa ra rất nhiều bản vẽ và tôi cũng chú thích kha khá.

Tôi muốn đồng hồ của mình có mặt số giống chiếc mà tôi đã thấy ở Hồng Kông, cùng kim Breguet. Màu cá hồi của mặt số là một quyết định vào phút cuối. Ở thời điểm đồng hồ được chế tạo vào năm 2020, mặt số chưa có màu, các mốc chưa được tô mực và kim đồng hồ cũng chưa được xử lý màu sắc. Tôi muốn thử mặt số màu cá hồi và nhận được phản ứng rất nhiệt tình từ Christian. Màu sắc được thêm vào mặt số bằng kỹ thuật galvanic (một loại mạ điện), điều mà Christian không tự làm được. Ông rất lo lắng khi phải gửi mặt số với họa tiết guilloche đã hoàn chỉnh cho bên thứ ba. Tôi cũng để Christian chọn tông màu và khá ngạc nhiên khi thấy thành quả.

Bộ vỏ đồng hồ là thiết kế của riêng Christian với vòng bezel rộng, mềm mại, các vấu ngắn và hướng xuống. Không có gì ngạc nhiên khi bộ chuyển động là thách thức lớn nhất, và theo Christian thì “nó khó chế tạo như một chiếc tourbillon vậy”. Tôi muốn có bộ máy lộ cơ, và đó là công việc cực kỳ khó khi phải cân bằng giữa tính thẩm mỹ và công năng. Một khó khăn nữa là kích thước đồng hồ, vì tôi thích đồng hồ nhỏ với đường kính 34-37mm. Và với yêu cầu về bộ máy lộ cơ thì mặt đồng hồ của tôi không thể nhỏ hơn 36,5mm.

Một người tự tay làm mọi chi tiết đồng hồ tùy biến như Christian là cực kỳ hiếm, và ông thậm chí là một trong số ít những người cuối cùng. Với nhiều nhà chế tác đồng hồ xuất sắc, khi có một ý tưởng hay, họ sẽ sản xuất với số lượng giới hạn, không chỉnh sửa thiết kế và thường có một đội ngũ hỗ trợ. Tất nhiên cũng có những nghệ nhân đồng hồ tùy biến, nhưng các yếu tố cá nhân hóa sẽ bị hạn chế ở một mức độ nào đó. Có vô số khả năng có thể dẫn đến thất bại khi chế tạo một chiếc đồng hồ, thêm nữa làm việc một mình cũng cô đơn và căng thẳng. Ai lại muốn lựa chọn một công việc như vậy kia chứ?

“Không ai có thể làm theo cách của tôi trong một thời gian dài” – Christian Klings.

Một lần, tôi đã đặt chính xác câu hỏi này với Christian. “Đó là thứ mà tôi cảm thấy tự tin”, ông nói. “Tôi đã thực hiện công việc này từ khi còn là một đứa trẻ. Tôi thích một mình, và luôn tay luôn chân cùng máy móc như là cách để giữ cho mình bận rộn. Không ai có thể làm theo cách của tôi trong một thời gian dài. Nó quá điên rồ”.

Khi được hỏi liệu sự kiên trì đó có hữu ích với các lĩnh vực khác trong cuộc sống hay không, Christian đáp: “Tôi sắp nghỉ hưu rồi và quyết định sẽ dành nhiều thời gian hơn cho công việc xã hội ở nhà thờ”.

(Để xem nội dung bài viết này trên ấn phẩm tháng 5 Robb Report Việt Nam mang chủ đề “Your Time to Shine”, độc giả có thể đặt báo in tại đây hoặc đặt báo digital tại đây.)